Menu

Osmanlı Tıbbına Bakış

Moderatör: Tuncay Zorlu   Yer: BETİM Konferans Salonu   Tarih: 19 Nisan 2016 - 17.00-18.30

Osmanlılar kendi içlerinde tezatlar teşkil eden (ideal beden tiplerinde ve dört unsurda olduğu gibi) tüm bu gelenekleri; kendi kültürel önceliklerine, ihtiyaçlarına göre harmanlayıp, kendine has özgün katkılarla geliştirmişler ve içselleştirmişlerdir. 

Osmanlı tıbbı şu kaynaklardan beslenmiştir: Antik Yunan ve Helen (Hipokrat), Bizans ve Roma (Galen), Ortadoğu-Arap-İslam (Ali b. Abbas, İbn Sina, İbn Nefis), Tıbb-ı Nebevi, Endülüs (Zehravi), Orta Asya ve Şaman Halk Gelenekleri, Selçuklu tıp geleneklerinin birikimine sahiptiler. 

Osmanlı Tıp Tarihinin Dönemleri:

I. Klasik Dönem: (1450-1730)

  • Daruşşifalar, Cüzzamhaneler, Akıl hastaneleri
  • Hekimbaşılık (Fatih döneminde ihdas edilmiştir)
  • Hıltlar Teorisi
  • Cerrahlar, Kehhaller (Göz doktoru)
  • Danışman hekimler (Musevi Hekim Musa b. Hamun)
  • Ecza dolapları

II. Batı Tıbbını Tanıma ve Tercüme Dönemi (1730-1825)

  • Eğitimde yenileşme çabaları başlamıştır,
  • Klasikler yanında Batı’dan tercümeler yapılmıştır,
  • 1805'te Kasımpaşa Tersanesi'nde İtalyanca eğitim veriliyordu. Ancak iç karışıklıklar yüzünden atıl kalmış ve 1822 Kasımpaşa yangınında yok olmuştur,
  • Bu dönemdeki bazı önemli isimler şunlardır: Ömer Şifai, Ali Münşi, Şanizade Mehmed Ataullah

III. Batıya Açılış ve Modernleşme Dönemi (1827 sonrası)

  • 1827’de Hekimbaşı Mustafa Behçet Efendi’nin gayretleriyle Tıbhane-i Amire kurulur (Gülhane’de).
  • 1827’de Şehzadebaşı’nda Cerrahhane kurulur.
  • İki kurum 1836’da birleştirilir ve  Gülhane’den Galatasaray’a taşınır.
  • 1839’da Mekteb-i Tıbbiye-i Adliye-i Şahane kurulur.
  • 1840 disseksiyona izin veren ferman yayımlanır.

Bu Dönemdeki Folklorik Tıp Uygulamalarından Bazıları Şunlardır: 

Herbal/Bitkisel tıp, Halk hekimleri (iğneciler, sünnetçiler,kırıkçılar,çıkıkçılar), Yakı yapanlar, Sülükle tedavi (hirudoteraphy), Su ile tedavi, Verem (ince hastalık), Cüzzam, Dağlama, Büyücüler, Gizemli ilimlerle (occult sciences) uğraşanlar, Eczacılar, Aktarlar, Berberler, Telkinle Tedavi, Yakın çevredeki din adamları: imamlar,hahamlar, papazlar.

 

 

Konuşmacı Hakkında - Tuncay Zorlu